اگزاست فن چیست؟ (معرفی اجزا، کاربرد، انواع و فاکتور مهم در انتخاب)

برای هر فردی که به تهویه مطبوع و هوای محیط پیرامون خود توجه دارد، پاسخ این پرسش که اگزاست فن چیست و چه کاربردی دارد، حائز اهمیت است. اگزاست فن، به عنوان مکملی برای یک سیستم تهویه مطبوع می باشد که در گردش هوا در محیط های بسته و مکش آن نقش دارد. اگزاست فن ها را می توان انواع فن هایی معرفی کرد که به منظور مکش هوا و خروج آن طراحی می شوند. استفاده از این سیستم ها در ساخت کلین روم ها و صنایع مختلف بسیار پرکاربرد می باشد.

اگزاست فن چیست؟

اگزاست فن یا هواکش، دستگاهی برای گردش و خروج هوای محیط است. ساده ترین نوع آن، هواکش های آشپزخانه می باشد. اعاد بزرگتر و قدرت بیشتر این دستگاه ها در صنعت هم استفاه می شوند.کاربرد اصلی سیستم اگزاست فن، حذف آلودگی محیط، مکش یا تخلیه هوا و خارج کردن گرما و چربی است. این سیستم ها با عملکرد مکش هوا، نقش مهمی در خروج هوای راکد فضای بسته دارند.

استفاده از انواع دستگاه های تهویه مطبوع یک روش ساده برای پاکسازی هوای خانه محسوب می شود.

کاربرد اگزاست فن

پس از پاسخ به این پرسش که اگزاست فن چیست، بررسی کاربردهای آن می تواند اطلاعات جامع تری درباره این سیستم هواساز ارائه دهد.

خروج رطوبت بالای محیط

در کنار تامین سرمایش و گرمایش ساختمان، خروج رطوبت اضافی محیط نیز فاکتوری مهم محسوب می شود. در محیط هایی چون حمام و استخر، بخار و رطوبت بالایی وجود دارد. این فاکتورها، تنفس را دشوار می کنند. ضمن اینکه، در صورت تشکیل قطرات آب در یک فضای بسته، قارچ و سیاهی ایجاد می شود. از این رو، در این محیط های مرطوب استفاده از اگزاست فن ها می تواند مفید باشد.

خروج گرما

از دیگر کاربردهای اگزاست فن می توان به خروج گرمای زیاد تولید شده در محیط هایی چون اشپزخانه های بزرگ اشاره کرد. استفاده از این سیستم ها در آشپرخانه ها، در خروج بوی غذاها هم مؤثر است.

با توجه به اهمیت سیستم تهویه در منازل، نصب اگزاست فن می تواند در خنک کردن محیط، تهویه هوای مانده و جلوگیری از ایجاد رطوبت بیش از حد نقش داشته باشند.

گردش هوا

هوای آلوده تولید شده در کارخانه های تولید کننده مواد شیمیایی، نباید به محیط خارج وارد شود؛ بلکه باید پس از تصفیه و پاک شدن، مجدد به همان محیط بازگردد. این همان فرایند گردش هواست که توسط اگزاست فن ها انجام می شود. تهویه کارخانه ها با این تجهیزات، نقش مهمی در کاهش هزینه های مصرف انرژی دارد.

اگزاست فن ایده آل ترین سیستم تهویه مطبوع کارخانه محسوب می شوند.

مکش هوای محیط به خارج

در مکان هایی چون مرغ داری ها، از اگزاست فن ها استفاده می شود. در این شرایط، نقش سیستم اگزاست فن چیست؟ با استفاده از این سیستم ها، هوای درون مرغ داری و بوی بد آن، توسط عملکرد مکش اگزاست فن، به خارج از این فضا رانده می شود.

دمنده هوا

گاهی اگزاست فن ها عملکرد دمنده دارند و باعث انتقال هوای خارج به داخل محیط می شوند. این عملکرد اگزاست فن در محیط های صنعتی کاربرد بیشتری دارد. فن دمنده این سیستم باعث انتقال هوای تمیز محیط خارج به درون فضای مورد نظر می شود.

از اگزاست فن در چه مکان هایی استفاده می شود؟

• سرویس های بهداشتی و حمام
• سالن های استخر و سونا
• آشپزخانه
• گلخانه
• شالن ها یپرورش قارچ
• سالن های پرورش دام و طیور
• کارخانجات صنعتی تولید کننده مواد شیمیایی
• سیستم تهویه مطبوع انبار، پارکینگ، گاراژ و کارگاه

اهمیت اگزاست فن در اتاق تمیز چیست؟

در کلین روم اهمیت استفاده از اگزاست فن چیست؟ کنترل گردش و ورود و خروج هوا در اتاق های تمیز، وجود این سیستم های تهویه را از اهمیتی بیشتری برخوردار می سازد. در طراحی این اتاق ها، برای تامین هوا از هواسازها استفاده می شود. هوا از سقف وارد اتاق شده و توسط اگزاست فن خارج می شود. در مواردی که هوای ورودی به اتاق، به هواساز برمی گردد، باید از اگزاست فن هایی که مجهز به فیلتراسیون (فیلتر هپا) هستند، استفاده شود.

انواع اگزاست فن

با توجه به نوع برق مصرفی، این سیستم ها در دو گروه تک فاز و سه فاز قرار می گیرند. بر اساس چگونگی انتقال هوا، دو نوع اگزاست فن ساخته و طراحی می شوند:

• سیستم هایی که باعث انتقال هوای داخل به خارج از محیط می شوند.
• سیستم هایی با فن سیرکوله که در چرخش هوای داخلی نقش دارند.

فن های سیرکوله، پس از دریافت هوای محیط و جذب آلودگی های آن توسط فیلترها، باعث جریان مجدد در محیط می شوند. این سیستم ها در تصفیه هوای محیط و انتقال حرارت و رطوبت نقش دارند.

در یک دسته بندی دیگر، انواع اگزاست فن در سه مدل آکسیال، یوتیلیتی و سقفی طبقه بندی می شوند.

اگزاست فن سقفی یا هواکش پشت بامی

این مدل از سیستم های تهویه، در سقف محیط هایی چون بیمارستان و کارگاه های تولیدی نصب می شوند.کاربرد این نوع سیستم اگزاست فن شامل:

• تهویه محیط
• خروج گرما، آلودگی، رطوبت و بوی بد از محیط

اگزاست فن یوتیلیتی یا سانتریفوژ

اگزاست فن یوتیلیتی با ویژگی قدرت بالای موتور شناخته می شوند. با نصب این سیستم ها، حجم بالایی از هوا خارج می شود. فن های این سیستم، حالت حلزونی شکل دارند. بیشتر در بخش بالایی دیوار ساختمان یا سقف ها نصب می شوند. کاربردهای مهم اگزاست فن سانتریفوژ عبارت است از:

• تخلیه فوری هوا
• خروج هوای آلوده

اگزاست فن آکسیال

اگزاست فن های آکسیال از متداول ترین سیستم های گردش هوا هستند. هم کاربرد خانگی و هم صنعتی دارند. فن های به کار رفته در این مدل، از جنس آلومینیوم، پلاستیک و استیل هستند. سایر ویژگی های این نوع اگزاست فن چیست؟

• میزان هوادهی بالایی ندارند.
• برای مکان هایی با رطوبت و حرارت بالا قابل استفاده هستند.
• روی دیوار و نقاطی چون پنجره قابل نصب می باشند.
• با توجه به جنس هوزینگ، در برابر خوردگی و اصطکاک مقاومت اند.

کاربردهای مهم این نوع عبارتند از:

• خروج حرارت و رطوبت مازاد در محیط
• تخلیه هوا با ایجاد فشار مثبت
• تهویه محیط

نحوه عملکرد اگزاست فن

در انواع سیستم های تهویه مطبوع اگزاست فن، هدایت جریان هوای القایی به سمت فن توسط بخش حلزونی دستگاه انجام می شود. با انتقال انرژی مکانیکی از دینام به فن دستگاه، پروانه به چرخش در می آید. در نتیجه این چرخش، جابجایی یا مکش جریان هوا در محیط انجام می شود. چنانچه تیغه فن به سمت عقب خم باشد، در نتیجه چرخش فن، مکش هوای محیط به سمت دستگاه انجام می شود.

قدرت مکش اگزاست فن رابطه مستقیمی با میزان کانال کشی آن دارد. جهت اففزایش قدرت مکش، با افزایش میزان کانال کشی، قطر فن و توان موتور نیز باید بیشتر شود.

عوامل تاثیرگذار بر عملکرد اگزاست فن چیست؟ از مهم ترین فاکتورها می توان به این موارد اشاره کرد:

• نوع کاربرد دستگاه
• کیفیت و سلامت قطعات
• مکان نصب
• ارزیابی میزان هوادهی با توجه به دفعات تخلیه هوا

اجزای تشکیل دهنده اگزاست فن

مهم ترین اجزای سازنده اگزاست فن چیست؟ هر یک از انواع اگزاست فن ها از 4 بخش اصلی زیر تشکیل شده اند.

الکتروموتور یا دینام

دینام، از مهم ترین اجزای اگزاست فن ها محسوب می شود. عملکرد این بخش چرخش پروانه و مکش یا دمندگی هواست. توان این بخش، با توجه به حجم هوای مورد نیاز بر حسب اسب بخار تعیین می شود.

فن یا پروانه

نقش فن در سیستم اگزاست فن چیست؟ پروانه یا فن در ایجاد جریان هوای القایی نقش دارد. این عملکرد با اعمال فشار مثبت یا منفی انجام می شود. با توجه به نوع طراحی فن، سه تیپ پروانه در انواع اگزاست فن ها وجود دارند:

• بکوارد
• فوروارد
• رادیال

عملکرد اگزاست فن با توجه به نوع طراحی تیغه فن تعیین می شود.

هوزینگ یا بدنه

بدنه اگزاست فن ها از آلیاژ فولاد st-37 یا ورق های گالوالنیزه ساخته می شود. عملکرد اصلی این بخش عبارت است از:

• حفاظت از فن
• هدایت هوای مکش به خارج از محیط

ورق های فولادی نازک در ساخت بدنه باعث کاهش عمر دستگاه و دوام بدنه می شود.

شاسی نگهدارنده

شاسی نگهدانده فلزی است و در زیر دستگاه قرار می گیرد. عملکرد اصلی این بخش، تحمل وزن دستگاه است. استفاده از شاسی های دوبل در تقویت هواکش، جلوگیری از ارتعاش و لرزش اگزاست فن نقش دارد.

برخی اصلاحات فنی در مورد اگزاست فن

HP (اسب بخار): معرف توان دینام مورد نیاز اگزایت فن است. این کیمت با توجه به ظرفیت و ابعاد دستگاه تعیین می شود.

CFM: میزان هوای جابجا شده (بر حسب فوت مکعب) توسط اگزاست فن در مدت زمان یک دقیقه را نشان می دهد.

RPM: این اصطلاح، تعداد دوران فن را در مدت یک دقیقه بیان می کند. این کمیت در مرکز محور دستگاه اندازه گیری می شود.

FPM: معرف میزان مسافتی است که هوای خراج شده از دستگاه در مدت یک دقیقه طی می کند.

سرعت نوک: منظور از اصطلاح سرعت نوک در اگزاست فن چیست؟ این کمیت، حاصل ضرب کمیت RPM در محیط فن است. سرعت نوک، به سرعت فن دستگاه در لبه خارجی آن اشاره دارد.

فاکتورهای مهم درطراحی و انتخاب اگزاست فن تهویه

مهم ترین فاکتور در طراحی اگزاست فن چیست؟ به عنوان مهم ترین فاکتور می توان به انتخاب نوع فن اشاره کرد. در گام های بعدی، اصلی ترین پارامترهای طراحی دستگاه عبارت است از:

• سنجش کاربرد دستگاه جهت طراحی حجم هوادهی و مکش
• نوع برق مصرفی
• توان موتور
• تعیین سایز دستگاه
• تعیین تعداد تیغه های فن
• بررسی رطوبت نسبی محیط

پارامترهای مهم در قیمت اگزاست فن ها

مهم ترین ویژگی هایی تاثیرگذار در قیمت اگزاست فن ها عبارتند از:

• جنس بدنه
• برند دینام دستگاه
• نوع فن و جنس آن

سخن آخر

در این مقاله با پاسخ به این پرسش که اگزاست فن چیست، به بررسی کاربرد، اجزا و انواع این سیستم ها پرداختیم. با توجه به عملکرد مکش و خروج هوای محیط توسط اگزاست فن، این سیستم ها باید دارای قدرت مکش بالایی باشند. هر گونه تنش در بخش های مختلف اگزاست فن، باعث کاهش هوادهی، آلودگی صوتی، سوختن موتور و کاهش راندمان آن می شود.

نصب این دستگاه در شرایطی حساس چون اتاق های تمیز نیاز به مشاوره دارد. برای خرید و نصب انواع سیستم های تهویه مطبوع می توانید از مشاوران ما در آپادانا کالا کمک بگیرید.

سؤالات متداول

مهم ترین کاربردهای اگزاست فن چیست؟

خروج رطوبت بالای محیط، گردش هوا، مکش هوای محیط به خارج و خروج گرما

انواع اگزاست فن بر اساس چگونگی انتقال هوا کدامند؟

فن هایی که به صورت مکشی عمل می کنند و فن های سیرکوله که در چرخش هوای داخلی نقش دارند.