سالن های ورزشی جزو مکان هایی هستند که روزانه افراد زیادی وقت خود را در آنجا سپری می کنند. از این رو تهویه آن دارای اهمیت زیادی است؛ زیرا در این مکان ها تحرک بدنی بالایی وجود دارد و تعرق و میزان رطوبت در هوا بالا است. سالن های ورزشی ساختار، مساحت و کاربردهای مختلفی دارند. برخی از آن ها دارای جایگاه تماشاگران هستند و برخی این جایگاه را ندارند؛ تهویه مناسب نیز با توجه به این تفاوت ها صورت می گیرد. برخی از باشگاه ها از دریچه خطی اسلوت استفاده می کنند و برخی دیگر ممکن است از سیستم هایی مانند کولر گازی بهره ببرند که نیازی به نصب دریچه ندارند.
دمای استاندارد سالن ورزشی
دمای استاندارد برای سالن های ورزشی با توجه به نوع ورزش، ساختار ساختمان و استفاده کنندگان از فضا متفاوت است. به صورت کلی دمای برخی از سالن های ورزشی به شرح زیر است:
- دمای مناسب برای سالن بدنسازی حدود 21 درجه سانتیگراد
- دمای سالن یوگا حدود 27 درجه سانتیگراد
- دمای مناسب استخر بین 26 تا 32 درجه
به صورت کلی، نوع ورزش فاکتور بسیار مهمی در تعیین دمای هوا است؛ اما معمولا معیار کلی برای تامین آسایش، 21 درجه است. از دستگاه های مختلفی می توان برای تنظیم دمای مناسب استفاده کرد. برخی ازی این دستگاه ها به دریچه تنظیم هوا نیاز دارند تا بتوانند دمای مناسب را فراهم آورند.
رطوبت استاندارد سالن ورزشی
تنظیم رطوبت یکی دیگر ازمهمترین فاکتورهای تهویه سالن ورزشی است. تنفس و تعرق ورزشکاران باعث افزایش رطوبت محیط می شود و اگر کنترل رطوبت صورت نگیرد، ادامه فعالیت ورزشی دشوار می گردد. سخت شدن تنفس و چسبناک شدن پوست، از نشانه های رطوبت بالا در سالن ورزشی است. کاهش رطوبت نیز می تواند اثرات بدی روی عملکرد ورزشکاران داشته باشد. از نشانه های رطوبت پایین می توان به خشکی پوست و گلو اشاره کرد. میزان رطوبت با توجه به نوع ورزش، شرایط محیطی و تعداد استفاده کندگان از فضا تعیین می شود.
فیلتر هوای سالن
با توجه تنفس های مکرر و عمیق ورزشکاران، فیلتر شدن آلودگی ها و پاک بودن هوا، اهمیت زیادی دارد. در روزهایی که هوا دچار آلودگی است، تاکید زیادی بر عدم ورزش در هوای باز می شود و ورزشکاران مجبور می شوند در سالن ها به ورزش بپردازند؛ اما اگر هوای سالن نیز به وسیله فیلترهای قوی تصفیه نشود، فرقی با هوای آلوده بیرون ندارد و حتی مضرتر از هوای بیرون است. بنابراین لازم است با فیلتر کردن هوا، انواع آلودگی ها را از بین برد و امکان تنفس پاک را برای ورزشکاران فراهم نمود.
مزایای تهویه سالن ورزشی
تهویه در سالن ورزشی علاوه بر بالا بر بردن عملکرد ورزشکار، از آسیب رساندن به او نیز جلوگیری می کند. برخی از مزایای تهویه مطبوع در سالن های ورزشی شامل موارد زیر است:
- فراهم آوردن شرایط تمرین با شدت بالا
- جلوگیری از گرمازدگی افراد در هوای گرم
- جلوگیری از ایجاد مشکلات پوستی
- تامین اکسیژن کافی
- حذف عوامل بیماری زا
- جلوگیری از تعرق بیش از حد ورزشکاران
معایب تهویه نامطبوع سالن ورزشی
نبود تهویه مناسب نیز معایب زیر را در بر دارد:
- تنگی نفس ورزشکاران
- تعرق بیش از حد
- خستگی زیاد
- افزایش میزان فشار خون
- سردرد و سرگیجه
- اختلال در سیستم عصبی
انواع سیستم ها جهت تهویه، سرمایش و گرمایش
برای تهویه سالن ها با توجه به ابعاد سالن، از سیستم های مختلفی استفاده می شود. مناسب ترین سیستم ها برای تهویه مطبوع شامل موارد زیر هستند:
سیستم گرمایشی و سرمایشی بویلر، چیلر به همراه هواساز
بهترین سیستم که می تواند همه نیاز سالن های ورزشی شامل تنظیم دما و رطوبت، فیلتراسیون مناسب و هوای تازه را برآورده کند، سیستم بویلر برای گرما، چیلر برای سرما و هواساز برای فیلتراسیون، تنظیم دما و هوای تازه است.
آب در بویلر و چیلر، سرد و گرم شده و با لوله کشی به هواساز یا یونیت هیتر، داخل سالن پمپاژ می شود. هواساز خارج از سالن نصب می شود و با کانال کشی به داخل راه می یابد؛ ولی یونیت هیترها کانال ندارند و به صورت سقفی یا دیواری داخل سالن نصب می شوند.
دستگاه روف تاپ پکیج
روف تاپ پکیج، شباهت زیادی به چیلر و هواساز دارد و می توان گفت ترکیبی از این دو دستگاه است؛ یعنی نیازی نیست که چیلر و هواساز جداگانه ساخته شوند. این سیستم در بیرون ساختمان نصب شده و با کانال کشی به فضای داخلی متصل می شود.
سیستم GHP
سیستم تهویه GHP، جزو سیستم های مدرنی است که به هواساز مستقر در بیرون و فن کویل های داخل متصل می شود. یکی از مزایای این دستگاه این است که با گاز شهری کار می کند و مصرف برق کمتری دارد. این دستگاه درهمه فصول سال قابل استفاده است و می توان برای سرمایش و گرمایش از آن بهره گرفت.
کولرهای گازی
در بیشتر باشگاه های ورزشی که متراژ کمی دارند، از کولرهای گازی استفاده می شود. یکی از مشکلات استفاده از این سیستم این است که یونیت داخلی کولر گازی نمی تواند هوای داخل را به بیرون هدایت کند یا هوای تازه را به باشگاه بیاورد. همچنین باید به تعداد زیاد در نقاط مختلف نصب شود که مصرف انرژی قابل توجهی دارد. این سیستم می تواند دما را تنظیم کند ولی برای تنظیم رطوبت کاری از دست او ساخته نیست.
داکت اسپلیت
داکت اسپلیت، همان کولر گازی است اما تفاوت هایی با آن دارد. این تفاوت ها شامل موارد زیر است:
- یونیت داخلی دیواری نیست بلکه در سقف جاسازی شده و هوا را پس از تهویه با کانال و دریچه تهویه، به نقاط مختلف می فرستد و ظرفیت بیشتری نسبت به کولر گازی دارد.
- می توان در داکت اسپلیت کانالی ایجاد کرد که به هوای آزاد راه داشته باشد و بتواند هوای تازه را وارد باشگاه کند.
- داکت اسپلیت برای گرمایش مانند کولر گازی با برق کار نمی کند؛ بلکه یک کویل آب گرم در یونیت داخلی قرار دارد که با متصل کردن آبگرم به موتورخانه می توان برای سیستم گرمایش نیز بهره برد.
مشکلی که در داکت اسپلیت نیز وجود دارد این است که کنترلی روی رطوبت ندارد.
دستگاه های تبخیری مانند زنت، ایرواشر و کولر آبی
این دستگاه ها ممکن است دربرخی از باشگاه های ورزشی استفاده شوند، اما برای باشگاه های بدن سازی مناسب نیستند؛ زیرا نه می توانند دما را ثابت نگه دارند و نه رطوبت را تنظیم نمایند. همچنین این دستگاه ها باعث افزایش رطوبت نیز می شوند.
سخن آخر
باشگاه های ورزشی جزو مکان هایی هستند که روزانه افراد زیادی وقت خود را در آنجا سپری کرده و به فعالیت های ورزشی مشغول هستند. تهویه این مکان ها اهیمت زیادی دارد؛ زیرا میزان تعرق و رطوبت بالا است. تهویه سالن ورزشی با توجه به مساحت، نوع ورزش و… با سیستم های مختلفی صورت می گیرد. برخی از این سیستم ها برای انتقال هوا از دریچه تهویه استفاده می کنند. آپاداناکالا تولید کننده انواع دریچه تهویه است که در صورت نیاز می توانید هرکدام از آن ها را سفارش دهید.